Een tijdje geleden was Lucas Meijs, hoogleraar strategische filantropie en vrijwilligersmanagement aan De Erasmus Universiteit in Rotterdam, te gast in de podcast van Volunteer Nation. Het gezicht achter Volunteer Nation Tobi Jonson, een Amerikaanse expert op het gebied van vrijwilligersmanagement. Zij ging in gesprek met Lucas over innovatieve modellen op het gebied van vrijwilligersmanagement en onderzoek daarnaar. In dit blog deel ik wat we kunnen leren uit deze podcast aflevering. Spoiler: hier zitten waardevolle tips tussen voor iedereen die het vrijwilligersmanagement binnen zijn/haar organisatie verder wil professionaliseren.
Vrijwilligers werven blijft voor veel organisatie lastig
De podcast start met het onderwerp vrijwilligers werven. Vrijwilligersorganisatie hebben steeds meer moeite met het vinden van nieuwe vrijwilligers, maar sommige organisaties doen het beter dan anderen. Ze vertelt ook dat in bepaalde nieuwspublicaties over het tekort aan vrijwilligers vaak wordt gesproken over dat er iets mis lijkt te zijn met de vrijwilliger. Steeds minder mensen willen zich immers vrijwillig inzetten, lijkt het wel. Volgens Tobi klopt dit niet altijd. De vrijwilliger is wel veranderd door Corona, maar soms ligt het ook aan de organisatie en de vrijwilligerscoördinator zelf dat er geen nieuwe vrijwilligers worden aangetrokken. Het kan namelijk zo zijn dat je als organisatie nog een oude wervingsstrategie gebruikt. En die werken niet meer goed.
Tip: wil je meer leren over vernieuwde wervingsstrategieën en hoe je in deze lastige tijd wel succesvol vrijwilligers werft? Download dan ons gratis e-book over vrijwilligers werven of doe mee aan de cursus succesvol vrijwilligers werven in deze lastige tijd.
Ook valt er volgens haar nog meer winst te behalen in het betrekken van vrijwilligers bij de organisatie en het bevorderen van het gemeenschappelijke gevoel. Daarnaast pakken sommige organisaties ook het managen van vrijwilligers verkeerd aan (meer hierover lees je verderop in dit blog). Dit zijn allemaal redenen waarom organisaties vrijwilligers verliezen.
De waarde van vrijwilligerswerk
Tobi en Lucas spreken in de podcast over het verschil tussen het managen van vrijwilligers versus het managen van beroepspersoneel. Volgens hun gaat het managen van vrijwilligers veel meer over sterk leiderschap dan over managen. Vrijwilligers willen hun eigen ding kunnen doen en niet verteld worden wat ze wel en niet kunnen doen. Dat maakt het managen van vrijwilligers lastiger dan beroepspersoneel.
Tip: ervaar je ook moeite met het goed aansturen van vrijwilligers? Dan is onze basistraining vrijwilligersmanagement en verdiepingstraining vrijwilligersmanagement iets voor jou.
Lucas vertelt ook dat vrijwilligerswerk meer is dan gratis arbeid. Het is ook meer dan enkel iets goeds doen voor een ander. Vrijwilligerswerk doe je ook voor jezelf. De vrijwilliger haalt er zelf ook iets uit. De vrijwilliger doet het bijvoorbeeld om uiting te geven aan een goed idee. Of om lol te hebben met anderen. Tobi vult aan dat vrijwilligerswerk ook bijdraagt aan het onderdeel uitmaken van een gemeenschap. Je ontmoet nieuwe mensen en leert nieuwe dingen over mensen die je al dacht te kennen.
Een belangrijke les die we hiervan leren is dat jij als vrijwilligerscoördinator moet zorgen dat er waarde zit in het vrijwilligerswerk. Dat mensen weten wat ze toevoegen. Anders gezegd: dat mensen weten wat hun vrijwillige inzet toevoegt aan de grote droom van de organisatie. En dat vrijwilligers het gevoel krijgen dat ze deel uitmaken van een gemeenschap. Je kunt nog alle procedures perfect op orde hebben, maar het gevoel van waarde toevoeging en onderdeel uitmaken van een gemeenschap is nog zoveel belangrijker voor vrijwilligers. Ontbreekt dat? Dan verlies je vrijwilligers en trek je minder makkelijk nieuwe aan.
Wat is er veranderd de afgelopen jaren?
Voorheen was vrijwilligersmanagement gebaseerd op het volgen van bepaalde richtlijnen en procedures. Deze waren gelijk voor elke organisatie. Door de jaren heen is gebleken dat dit niet voor elke organisatie evengoed werkt. Het is beter om het vrijwilligersmanagement af te stemmen op het soort organisatie, de typen vrijwilligers die hier actief zijn, en het organisatiemodel.
Daarnaast vertelt Lucas dat mensen geen grote organisatie meer nodig om vrijwilligerswerk te faciliteren. Ze kunnen het vrijwilligerswerk prima zelf organiseren. Covid heeft dit ons nog meer laten inzien.
Ook is er steeds meer aanbod voor vrijwilligers (Lucas noemt de voedselbank voor huisdieren als voorbeeld). Daardoor is de keuze in wat men als vrijwilligerswerk kan doen sterk toegenomen en moet je als organisatie nog harder werken om ervoor te zorgen dat jouw organisatie ertussenuit sprint en haar huidige vrijwilligers koestert.
Tot slot benoemd Lucas dat vrijwilligers niet langer gemanaged willen worden. Ze willen geen baas. Ze willen kunnen doen waar ze goed in zijn, zonder hierin afgeremd te worden. Vrijwilligers willen ook meer flexibiliteit en wachten niet tot jouw organisatie zich aanpast. In plaats daarvan gaan mensen hun eigen ding doen. Het is dus aan jou om aan te passen aan de vrijwilligers als je ze wilt behouden. Daarnaast is het goed om minder controlerend te zijn. Zorg dat vrijwilligers de vrijheid krijgen om zelf te organiseren.
Zoals je kunt zien, zijn er een aantal dingen veranderd in de wereld van het vrijwilligerswerk, maar er is ook iets gelijk gebleven. Eén ding dat nog altijd hetzelfde is, is dat mensen nog steeds iets goeds willen doen. En daar kun je als organisatie op inspelen door te laten zien wat voor goeds vrijwilligers bij jullie kunnen doen.
Verschillen en gelijkenissen tussen landen
In de podcast vraagt Tobi aan Lucas om uit te leggen wat de verschillen en gelijkenissen zijn op het gebied van vrijwilligerswerk tussen verschillende landen. Lucas vertelt dat mensen wereldwijd vrijwilligerswerk doen om iets goeds te doen. De motivatie is dus vrijwel overal gelijk. Men wil kunnen helpen. Het grote verschil zit ‘m in de manier waarop men iets goeds wil doen. In Europa willen mensen samen met anderen vrijwilligerswerk doen. Ze willen onderdeel uitmaken van een gemeenschap. Ook draait veel vrijwilligerswerk hier om sport. In Afrika bijvoorbeeld draait vrijwilligerswerk veel meer om families. En in Spanje meer om iets goeds doen dat social verantwoord is.
Vrijwilligerswerk blijft naar alle waarschijnlijkheid altijd bestaan maar put het niet uit
Lucas heeft een onderzoek gedaan naar of vrijwilligerswerk een uitputbare bron is. Dat blijkt niet zo. Vrijwilligerswerk zal naar alle waarschijnlijkheid altijd blijven bestaan. Tobi vertelt dat de meeste vrijwilligers (zeker de meest betrokken en mensen die de meeste tijd hebben) actief zijn bij meerdere organisaties. Ook zoeken vrijwilligers zelf actief naar vrijwilligerswerk. Daarom blijft er voor elke organisatie altijd de mogelijkheid om nieuwe vrijwilligers aan te trekken. Vrijwilligers raken niet op.
Desondanks wordt vrijwillige inzet vaak wel geëxploiteerd. Volgens Lucas is het zaak om te onderzoeken hoe we ervoor dat we vrijwilligers niet tot het einde van hun vrijwilligerswerk exploiteren. Hij ziet namelijk dat veel organisaties enkel aan de korte termijn denken. Ze willen zo optimaal mogelijk gebruikmaken van de vrijwilligers die ze nu hebben. Ook als dat betekent dat ze te veel vragen van de vrijwilliger. Ze proberen de vrijwilliger kosten wat kost binnen de organisatie te houden. Als dit voor de vrijwilliger echt niet meer haalbaar is, laat de organisatie de vrijwilliger los zonder enige nazorg te bieden. Lucas vertelt dat we beter kunnen kijken of we vrijwilligers na het vrijwilligerswerk binnen onze organisatie kunnen helpen aan passend vrijwilligerswerk bij een andere organisatie. Zo zorgen we ervoor dat men toch actief blijft als vrijwilliger en niet besluit volledig te stoppen met het vrijwilligerswerk, want zo gaat vrijwillige energie verloren.
Aanvullende tips
Uit de podcast zijn nog een aantal tips naar voren gekomen. Ik zet ze voor je op een rij.
Tip 1: denk niet alleen aan de korte termijn
Denk ook na hoe het vrijwilligerswerk er over 5 jaar uitziet en niet aan hoe je het vrijwilligerswerk nu inricht. Hier ga je later profijt van hebben.
Tip 2: zorg dat je het vrijwilligerswerk leuker en makkelijker maakt
Veel vrijwilligerscoördinatoren blijven hangen in de gedachte: hoe kan ik vrijwilligers financieel het beste belonen. Dit is niet altijd de beste de gedachtegang, vertelt Lucas. In plaats daarvan kun je beter kijken naar hoe je de vrijwilliger meer eigen regie kunt geven en hoe je vrijwilligerswerk efficiënter kunt maken.
Zorg dat je het vrijwilligerswerk makkelijker maakt voor de vrijwilliger. Hoe kun je vrijwilligerswerk makkelijker maken? Hoe kun je vrijwilligers beter faciliteren? Hoe kunnen we flexibel vrijwilligerswerk meer mogelijk maken? Hoe zorgen we dat vrijwilligers zich makkelijker kunnen aanmelden? Dat ze makkelijker vrijwilligerswerk kunnen doen? En dat we het vrijwilligerswerk minder controleren en meer ruimte laten voor spontaniteit? Dit zijn vraagstukken waar je je beter mee bezig kunt houden.
Kortom: hoe kun je vrijwilligerswerk makkelijker maken? En niet moeilijker? Dat is een vraag die je jezelf regelmatig mag stellen.
Tip 3: onderzoek hoe je ervoor zorgt dat mensen in de toekomst meer tijd gaan doneren
We moeten beter worden in het creëren van vrijwilligerswerk uit alle beschikbare bronnen. Ook moeten we zorgen voor een gezond ecosysteem. Lucas benoemd als voorbeeld de vispopulatie. We kunnen tellen hoeveel haring er nu in de zee zit. Maar als we vervolgens niet zorgen dat ze oceaan gezond blijft, kunnen we niet voorspellen hoeveel haring er in de toekomst nog is. Het is daarom belangrijk om te oceaan te begrijpen en een gezond ecosysteem te koesteren. En dit geldt dus ook voor het vrijwilligerswerk ecosysteem. We moeten zorgen dat er een gezond vrijwilligerswerk ecosysteem is. Tobi voegt toe dat je vrijwilligers hier ook in moet betrekken. Laat ze meedenken. Wees open.
Tip 4: speel in op belangrijke gebeurtenissen in het leven van vrijwilligers
Verhuist een vrijwilliger? Kijk dan of je de vrijwilliger kan doorverwijzen naar een collega organisatie in de nieuwe woonplaats zodat het vrijwilligerswerk niet ophoudt voor de vrijwilliger. En zodat de vrijwilliger altijd met een positief gevoel terugkijkt op jouw organisatie.
Heeft een vrijwilliger ineens een stuk minder tijd (bijvoorbeeld omdat hij/zij een nieuwe baan aanneemt)? Kijk dan of je vrijwilligerswerk binnen je organisatie kan vinden waar deze vrijwilliger wel tijd voor heeft.
Onderzoek ook wat je nu kunt doen om ervoor te zorgen dat mensen zich meer vrijwillig inzetten na hun pensioen. Hoe warm je mensen op voor vrijwilligerswerk in plaats van dat je ze nu uitbuit tot het punt dat ze het vrijwilligerswerk beu raken en stoppen? Dat is een vraagstuk waar je jezelf mee bezig mag houden, aldus Tobi en Lucas.
Speel dus in op belangrijke levensveranderende gebeurtenissen van de vrijwilliger en buit de vrijwilliger niet uit.
Dat was ‘m dan
Dat waren de lessen die ik heb geleerd uit deze podcast aflevering. Heb jij ‘m al beluisterd? En zo ja, wat heb jij ervan geleerd? Laat het weten in de reacties.
Reactie plaatsen
Reacties